فیزیوتراپی در اسکولیوز: اصلاح انحنای ستون فقرات(1404)
اسکولیوز یا انحراف جانبی ستون فقرات، یکی از اختلالات اسکلتی شایع است که در افراد مختلف با شدت‌های متفاوت بروز پیدا می‌کند. این مشکل می‌تواند در سنین نوجوانی به دلیل رشد سریع استخوان‌ها و یا در بزرگسالی به علت بیماری‌های دژنراتیو، سبک زندگی نادرست یا صدمات قدیمی ایجاد شود. فیزیوتراپی در اسکولیوز به‌عنوان روشی غیرجراحی و ایمن، نقش مهمی در بهبود وضعیت انحنای ستون فقرات، کاهش درد و بهبود کیفیت زندگی بیماران ایفا می‌کند.
در این مقاله، با راهنمایی‌های علمی دکتر زهره ابراهیمی، به بررسی کامل راهکارهای فیزیوتراپی برای اصلاح انحنای ستون فقرات در بیماران مبتلا به اسکولیوز خواهیم پرداخت.
1. اسکولیوز چیست؟
اسکولیوز به حالتی گفته می‌شود که ستون فقرات از حالت صاف و عمودی خارج شده و به یک طرف منحرف می‌شود. این انحراف معمولاً به شکل S یا C قابل مشاهده است. درجات خفیف اسکولیوز ممکن است بدون علائم باشد، اما موارد متوسط تا شدید آن می‌تواند منجر به مشکلاتی مانند:
- درد مزمن کمر و گردن
- اختلال در تنفس
- کاهش ظرفیت حرکتی
- عدم تقارن شانه‌ها یا لگن
- فشار بر اعصاب نخاعی
2. نقش فیزیوتراپی در درمان اسکولیوز
فیزیوتراپی در اسکولیوز با استفاده از تمرینات اصلاحی، آموزش نحوه صحیح نشستن و ایستادن، و همچنین بهره‌گیری از تکنولوژی‌های نوین درمانی، به کاهش میزان انحنای ستون فقرات کمک می‌کند. برخلاف برخی روش‌های تهاجمی، فیزیوتراپی به بدن اجازه می‌دهد تا از طریق تقویت عضلات، افزایش انعطاف‌پذیری و بهبود کنترل عضلانی، به تدریج به وضعیت طبیعی بازگردد.
3. ارزیابی اولیه توسط دکتر زهره ابراهیمی
در کلینیک فیزیوتراپی دکتر زهره ابراهیمی، پیش از شروع هرگونه درمان، ارزیابی دقیق توسط تجهیزات تخصصی انجام می‌شود. این ارزیابی شامل:
- بررسی انحراف زاویه‌ای ستون فقرات (زاویه Cobb)
- ارزیابی دامنه حرکتی و انعطاف‌پذیری
- بررسی تعادل و کنترل عضلانی
- تصویربرداری‌های پزشکی در صورت نیاز
4. برنامه درمانی فیزیوتراپی در اسکولیوز
الف) تمرینات اصلاحی
تمرینات اصلاحی برای تقویت عضلات ضعیف‌شده و کشش عضلات کوتاه‌شده طراحی می‌شوند. این تمرینات باید به‌صورت منظم و تحت نظارت متخصص انجام شوند.
مثال‌هایی از تمرینات:
- کشش جانبی برای سمت مقعر ستون فقرات
- تمرینات تقویتی عضلات مرکزی (Core)
- تمرینات اصلاح وضعیت بدن در حالت نشسته و ایستاده
ب) تکنیک‌های درمان دستی
در برخی بیماران، محدودیت حرکتی در مفاصل ستون فقرات وجود دارد. دکتر زهره ابراهیمی با بهره‌گیری از تکنیک‌های مانیپولاسیون و موبیلیزیشن، این محدودیت‌ها را به‌صورت غیرتهاجمی کاهش می‌دهد.
ج) دستگاه‌های فیزیوتراپی کمکی
- اولتراسوند درمانی: کاهش درد و التهاب عضلات
- الکتروتراپی: تحریک عضلات ضعیف و کاهش اسپاسم
- تکنولوژی Biofeedback: برای آموزش اصلاح وضعیت بدن
5. نقش تمرینات تنفسی در اسکولیوز
بسیاری از بیماران مبتلا به اسکولیوز، به‌ویژه در موارد شدید، با مشکلات تنفسی مواجه می‌شوند. تمرینات فیزیوتراپی تنفسی، به افزایش ظرفیت ریه و عملکرد دیافراگم کمک می‌کنند.
6. اسکولیوز در کودکان و نوجوانان
در دوران رشد، اسکولیوز بیشتر در دختران دیده می‌شود و در صورت عدم درمان، می‌تواند در آینده به مشکلات جدی تبدیل شود. فیزیوتراپی در این گروه سنی شامل تمرینات اصلاحی با نظارت مستمر و آموزش خانواده برای پیگیری وضعیت کودک است.
7. اسکولیوز در بزرگسالان
در بزرگسالان، اسکولیوز معمولاً با درد همراه است. هدف درمان در این بیماران، کاهش درد، بهبود تحرک، و جلوگیری از پیشرفت انحنا است. تمرکز درمان بر تقویت عضلات پشتی، اصلاح وضعیت نشستن و ایستادن، و آموزش خودمراقبتی است.
8. مزایای فیزیوتراپی در اسکولیوز
- جلوگیری از نیاز به جراحی در بسیاری از موارد
- کاهش دردهای عضلانی و عصبی
- افزایش اعتماد به نفس در نوجوانان
- بهبود کیفیت خواب و تنفس
- بازگشت به فعالیت‌های روزمره بدون درد
9. توصیه‌های مهم از دکتر زهره ابراهیمی
- به محض مشاهده انحنای خفیف، برای ارزیابی به فیزیوتراپی مراجعه کنید.
- تمرینات اصلاحی باید روزانه و با دقت انجام شوند.
- استفاده از میز و صندلی استاندارد در محیط کار یا مدرسه توصیه می‌شود.
- وضعیت خواب (تشک و بالش مناسب) تأثیر مستقیمی در پیشگیری دارد.
نتیجه‌گیری
فیزیوتراپی در اسکولیوز نه‌تنها به عنوان یک روش درمانی، بلکه به‌عنوان روشی پیشگیرانه نیز اهمیت دارد. دکتر زهره ابراهیمی با دانش تخصصی و تجربه‌ی بالای خود، برای هر بیمار برنامه‌ای اختصاصی طراحی کرده و با همراهی کامل، او را تا دستیابی به بهترین نتایج درمانی هدایت می‌کند. اگر شما یا یکی از اعضای خانواده‌تان با مشکل انحراف ستون فقرات مواجه هستید، اکنون بهترین زمان برای شروع درمان و بازگشت به زندگی سالم است.
