فیزیوتراپی شانه: درمان درد و افزایش دامنه حرکتی(1404)
شانه از پیچیده‌ترین مفاصل بدن است که قابلیت حرکت بالایی دارد و در فعالیت‌های روزانه مانند بلند کردن اجسام، لباس پوشیدن و حتی رانندگی نقش اساسی ایفا می‌کند. آسیب یا اختلال در عملکرد این مفصل، می‌تواند زندگی روزمره فرد را با چالش مواجه کند.
فیزیوتراپی شانه به عنوان روشی علمی و غیرتهاجمی، با استفاده از تمرینات، درمان دستی و تجهیزات مدرن، به درمان درد و بازگرداندن عملکرد طبیعی کمک می‌کند.
1. اهمیت فیزیوتراپی شانه
دلایل اهمیت فیزیوتراپی در درمان مشکلات شانه:
- کاهش دردهای حاد و مزمن
- افزایش دامنه حرکتی مفصل شانه
- تقویت عضلات اطراف شانه و گردن
- جلوگیری از خشکی مفصل و چسبندگی تاندون‌ها
- بازتوانی بعد از جراحی یا آسیب‌دیدگی
2. شایع‌ترین علل درد شانه
- پارگی عضلات روتاتور کاف: به علت حرکات مکرر یا آسیب مستقیم
- یخ‌زدگی شانه (Frozen Shoulder): محدودیت شدید حرکت همراه با درد
- دررفتگی یا نیمه‌دررفتگی شانه
- تاندونیت یا التهاب تاندون‌ها
- آرتروز مفصل شانه
- شانه‌ی ناشی از سکته یا آسیب‌های عصبی
3. مراحل ارزیابی در فیزیوتراپی شانه
قبل از شروع درمان، فیزیوتراپیست موارد زیر را بررسی می‌کند:
- بررسی دامنه حرکتی در تمام جهات
- تست قدرت عضلات شانه، بازو و گردن
- تشخیص محل دقیق درد
- بررسی علائم التهابی یا تورم
- تحلیل الگوی حرکتی بیمار در فعالیت‌های روزانه
4. تکنیک‌های درمانی در فیزیوتراپی شانه
الف) درمان دستی (Manual Therapy)
- موبیلیزیشن مفاصل برای افزایش دامنه حرکت
- ماساژ و رهاسازی بافت نرم جهت کاهش درد عضلانی
- کشش تاندون‌ها و عضلات کوتاه‌شده
ب) تمرینات درمانی
- تمرینات تقویتی برای عضلات اطراف شانه و پشت
- حرکات کششی جهت بهبود انعطاف‌پذیری
- تمرینات تعادلی برای حفظ هماهنگی عضلات
ج) درمان‌های کمکی
- استفاده از اولتراسوند برای کاهش التهاب
- دستگاه TENS برای کاهش درد
- کمپرس سرد و گرم برای بهبود جریان خون و تسکین علائم
5. تمرینات خانگی برای فیزیوتراپی شانه
دیوار نوردی با انگشت
پای دیوار بایستید و با حرکت انگشتان، دست خود را به‌صورت عمودی روی دیوار بالا ببرید.
کشش حوله‌ای
یک حوله را از پشت گردن و کمر گرفته و با کشیدن آرام، مفصل شانه را حرکت دهید.
چرخش با عصا
با استفاده از یک عصای بلند، حرکات چرخشی شانه را با دست مقابل انجام دهید تا دامنه حرکتی افزایش یابد.
حرکت آونگی
با خم شدن از کمر و رها کردن شانه، اجازه دهید دست به‌صورت آونگی حرکت کند. این حرکت به تسکین درد کمک می‌کند.
6. نقش فیزیوتراپی در بازتوانی پس از جراحی شانه
پس از عمل‌هایی مانند ترمیم روتاتور کاف یا تعویض مفصل شانه، فیزیوتراپی روند بهبود را تسریع می‌بخشد:
- جلوگیری از خشکی مفصل
- بازگرداندن تدریجی دامنه حرکت
- تقویت عضلات ضعیف‌شده
- کاهش التهاب و درد پس از عمل
7. فیزیوتراپی در یخ‌زدگی شانه (Frozen Shoulder)
در این بیماری، مفصل شانه به شدت سفت و دردناک می‌شود. فیزیوتراپی مراحل درمانی زیر را شامل می‌شود:
- حرکات ملایم و پیشرونده برای بازیابی حرکت
- استفاده از گرما برای آماده‌سازی عضلات
- درمان دستی برای کاهش چسبندگی‌ها
- تمرینات اختصاصی برای هر فاز بیماری (فاز درد، سفتی، بازیابی)
8. نکات سبک زندگی برای سلامت شانه‌ها
- گرم‌کردن بدن قبل از ورزش یا فعالیت شدید
- رعایت وضعیت نشستن صحیح هنگام کار با کامپیوتر
- اجتناب از بلند کردن اجسام سنگین به‌صورت ناگهانی
- استفاده از تشک مناسب هنگام خواب برای پشتیبانی شانه
9. سوالات متداول درباره فیزیوتراپی شانه
آیا فیزیوتراپی شانه درد دارد؟
ممکن است در ابتدای درمان کمی ناراحتی ایجاد شود اما با مرور زمان درد کاهش می‌یابد.
چه مدت طول می‌کشد تا شانه بهبود یابد؟
بین ۴ تا ۱۲ هفته بسته به شدت آسیب و همکاری بیمار در تمرینات.
آیا تمرینات خانگی به‌تنهایی کافی هستند؟
تمرینات خانگی مکمل جلسات کلینیکی هستند و بدون راهنمایی تخصصی کامل نیستند.
10. نقش کلینیک تخصصی در درمان شانه
در کلینیک تخصصی خانم دکتر زهره ابراهیمی، فیزیوتراپی شانه با تکنولوژی مدرن، تجهیزات پیشرفته و رویکرد علمی انجام می‌شود. درمان‌های اختصاصی برای هر بیمار طراحی شده و نتایج درمانی با ارزیابی‌های دوره‌ای کنترل می‌شود.
نتیجه‌گیری
فیزیوتراپی شانه نه‌تنها به درمان درد کمک می‌کند بلکه عملکرد طبیعی مفصل شانه را نیز بازمی‌گرداند. اگر با درد یا محدودیت حرکتی در ناحیه شانه روبرو هستید، حتماً با یک فیزیوتراپیست مجرب مشورت کنید.
